Սույն թվականի ապրիլի 3-ին կայացած ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի ընդհանուր ժողովում քննարկվեց ՀՀ պետական ԲՈՒՀ-երի խոշորացման և գիտահետազոտական կազմակերպությունների հետ ինտեգրման հարցը։ Ելույթներով հանդես եկան ՀՀ ԳԱԱ գիտական ինստիտուտների և կենտրոնների տնօրեններ և գիտաշխատողներ։
«Ակադեմիական քաղաք» ծրագրի հայեցակարգով նախատեսվում է ստեղծել 6 կլաստեր՝ դասական, բժշկական, տեխնոլոգիական, կրթական, արվեստների և սպայական, որոնցում միավորվելու են ԲՈՒՀ-երն ու գիտահետազոտական ինստիտուտները և կենտրոնները։
ՀՀ ԳԱԱ թղթակից անդամ, ՀՀ գիտության վաստակավոր գործիչ, ՀՀ ԳԱԱ Արվեստի ինստիտուտի թատրոնի բաժնի վարիչ, արվեստագիտության դոկտոր, պրոֆեսոր Հենրիկ Հովհաննիսյանն իր ելույթում ասաց.
«Այն կարծիքը, թե ակադեմիան ավտորիտար հաստատություն է՝ ժառանգված սովետական կարգերից՝ արմատապես սխալ է: Այսպես կարող է խոսել նա, ով պատկերացում չունի ո՛չ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի, ո՛չ ակադեմիական ինստիտուտների, ո՛չ էլ գիտության մարդկանց մասին:
Ակադեմիան ավտորիտար չէ, որովհետև այստեղ չի եղել գաղափարական հարկադրանք: Մարդիկ մտածել և աշխատել են ազատ՝ ըստ իրենց գիտական համոզմունքի և խղճի: Այս առումով ակադեմիան ամենաբարոյական հաստատությունն է անկախության այս 30-ից ավելի տարիների ընթացքում: Եվ այդպես էլ մնացել է:
Ակադեմիայի վերափոխման ծրագիրը սխալ է երկու առումով՝ իրավական և գիտական: Եթե վերևում հաստատվում է որոշում և ասվում՝ տվե՛ք ձեր առաջարկները, դա նույնն է, ինչ, այսպես կոչված, դեմոկրատական ցենտրալիզմը: Դեմոկրատիան ներքևից է սկսվում, գնում վերև, ոչ թե հակառակը: Սա նշանակում է, որ հարցը պետք է քննարկվեր նախ ակադեմիական ինստիտուտներում: Այս դեպքում տարակուսանք և դժգոհություն չէր լինի:
Այժմ՝ գիտական սկզբունքի մասին: Գիտության պատմությունն իմացողը պետք է պատկերացնի գիտության զարգացման տրամաբանությունը: Այդ տրամաբանությամբ, սկսած հնագույն ժամանակներից, գիտությունը զարգացել է ոչ թե ինտեգրումով, այլ՝ դիֆերենցումով: Եղել է Հին Հունաստանում ֆիզիկա և մետաֆիզիկա: Ֆիզիկան նշանակել է բնագիտություն, իսկ մետաֆիզիկան՝ բնազանցություն: Եվ այս ճանապարհով բնական գիտությունները բաժանվել են ճյուղերի, իսկ հումանիտար և հասարակական գիտություններն էլ՝ իրենց ճյուղերի: Ավելորդ է թվարկել, թե ֆիզիկան քանի ճյուղ ունի և քանի ճյուղ՝ հումանիտար և հասարակական գիտությունները: Սա դիֆերենցումն է, և ակադեմիան իր ինստիտուտներով կառուցված է այդ դիֆերենցման տրամաբանությամբ:
Ակադեմիան պետք է մնա իր տեսքով և կառուցվածքով այնպես, ինչպես եղել է: Կառուցվածքային փոփոխություններով գիտությունը չի զարգանում: Գիտությունը զարգացնում են մարդիկ, ուստի նրանց աշխատանքի պայմանները չպետք է խախտել: Ակադեմիան իր պատմության ընթացքում ստեղծել է գիտական մտավորականություն, և պետք է պահպանել այդ մտավորականությանը և գիտական մտավորականի տեսակը հասարակության մեջ:
Ակադեմիան ունի 3000 գիտաշխատող, նրանք պետք է ոտքի կանգնեն և մերժեն այն որոշումը, որը հակառակ է գիտության զարգացմանը: Խնդիրն անձնական չէ: Անձի դեմ գործելը սարսափելի չէ: Սարսափելին տեսակի վերացումն է»։ |